Gemaakt: de Noordoostpolder
Onze ontstaansgeschiedenis: daar mogen we trots op zijn! Het is wat ons uniek maakt. Laten we die niet wegzetten als 'de pioniersmentaliteit'.
Eva Vriend en het verhaal van de polder
‘Vanaf dat ik samen met Huub Stapel de polder doorkruiste voor de serie Eens ging de zee tekeer, ben ik opeens gewild,’ lacht schrijfster, historicus en journalist Eva Vriend uit Emmeloord. ‘Iedereen wil me nu interviewen. Terwijl ik echt al lang bezig ben hoor.’
Ik vind het mooi dat ik tijdens lezingen zoveel van mijn lezers hoor en zie. Hun reacties en vragen inspireren me enorm.
Vijfde boek
Eva heeft net het contract getekend voor haar vijfde boek, en de ondertekening werd deze keer een feestje. ‘Ik vond dat nooit zo nodig maar mijn uitgever wel. En eerlijk is eerlijk, het werkt wel motiverend.’ Over de inhoud kan ze nog niet veel verklappen. ‘Het wordt iets heel leuks en eervols, in maart vertel ik meer. Ik ben in juli 2024 met het manuscript gestart, tussen alle lezingen door, in juli 2025 moet het manuscript af zijn en in oktober verschijnt het boek. Gewoonlijk ben ik zo’n drie jaar bezig met een boek. Ik vind het mooi dat ik tijdens lezingen zoveel van mijn lezers hoor en zie. Hun reacties en vragen inspireren me enorm. Het geven van een lezing is heel leerzaam voor het schrijven. Van nature ben ik niet iemand die graag voor een groep gaat staan hoor, maar ik moet zeggen, ik groei daar wel in.’
Terug naar de polder
Twaalf jaar geleden bracht Eva haar eerste boek uit, Het nieuwe land, een keuze die wortelde in haar journalistieke carrière en liefde voor geschiedenis. ‘Op mijn zeventiende verliet ik de polder. Ik studeerde in Groningen en Frankrijk, werkte in Den Haag bij de GPD en ging daarna naar Leeuwarden om voor de Leeuwarder Courant te werken in de regio Noordoost-Friesland. Dat was precies tijdens de MKZ-crisis en de moord op Marianne Vaatstra. Het was bikkelen, veel uren maken, maar fantastisch om te doen. Echt journalistiek handwerk.’
Toch bleef de polder trekken. Op haar eenendertigste keerde ze terug, werkte voor Omroep Flevoland en gaf les op de school voor journalistiek in Zwolle. ‘Ik doe nog steeds de assessments voor de afstudeerders, de vierdejaars, maar schrijf nu fulltime. Laat mij maar schrijven, liever dan op een podium staan.’ Lachend: ‘Ik heb misschien toch wel een beetje last van het imposter-syndroom. Ik ben geen makkelijk mens hoor, ik ben heel inhoudelijk, houd niet van oppervlakkigheid. Ik wil mensen laten nadenken.’
Wat écht bijzonder is aan de polder is onze ontstaansgeschiedenis. Het verhaal van die eerste tien jaar, dat raakt mensen echt.
Een verhaal dat de polder verdient
Sinds 2010 doet Eva onderzoek naar de polder en heeft ze veel ideeën over hoe het verhaal van deze regio verteld kan worden. ‘Het draait niet om een algemene ‘pioniersmentaliteit’, die zie je overal. Wat écht bijzonder is aan de polder is onze ontstaansgeschiedenis. Het verhaal van die eerste tien jaar, dat raakt mensen echt.’ De verbondenheid die mensen nu voelen, zit volgens haar in de geschiedenis van de gemeenschap en haar wortels. Pas in de vierde of vijfde generatie voelen mensen zich echt één met de polder. ‘Ik vind het fijn dat onze burgemeester de geschiedenis van de Noordoostpolder op waarde schat.’ Lachend: ‘Ik weet dat hij mijn boek graag cadeau geeft’. Haar passie voor de polder wil Eva niet verwarren met een carrière als gebiedsmarketeer. ‘Nee, dat is echt niks voor mij. Marketing is de buitenkant, ik werk graag vanuit de inhoud, als historicus.’
Het eiland van Anna
In haar boek Het eiland van Anna laat Eva Vriend zien hoe de geschiedenis generaties lang kan doorwerken. Ze neemt de lezer mee door de ogen van een gewone vissersdochter en blaast zo het verdwenen eiland weer nieuw leven in. Het boek gaat over ontberingen, heftige overstromingen en die ene dramatische ontruiming. Eva: ‘Tradities, migratie, identiteit. Het komt allemaal voorbij. Maar vooral laat ik zien dat iedereen eigenlijk op zoek is naar een plek die als thuis voelt. Zoals de zolder van de lichtwachterswoning op de noordpunt van Schokland mijn tijdelijke thuis was tijdens het schrijven van het boek. Ik heb die schrijfplek voor altijd in mijn hart gesloten.’
Een hart voor Luttelgeest
De inrichting van de Noordoostpolder brengt met zich mee dat mensen zich vooral verbonden voelen met hun eigen dorp. De verbondenheid met de Noordoostpolder als grote geheel is er minder, maar het begint te komen, dat overstijgende. Neem bijvoorbeeld de feesten van Jongeren19Nu. Die zijn polderbreed. Dan zie je dat de jeugd uit de hele polder samenkomt.’
‘Mijn grootouders kregen in 1952 een boerderij aan de Uiterdijkenweg in Luttelgeest. Op die boerderij ben ik opgegroeid. De lezing in de Bosfluiter, mijn oude kleuterschool, was daarom heel bijzonder voor me. Ik merk dat na 70 jaar Luttelgeest de dorpelingen echt een hart voor die plek hebben gekregen. Dat vind ik mooi.’
Bewust zijn van ons erfgoed
Eva benadrukt hoe waardevol het is om te koesteren wat we hier hebben. ‘Veel unieke plekken en gebouwen zijn helaas verdwenen, zoals het landbouwhuis en Paspartoe. Zonde. Als historicus zie ik de waarde van erfgoed en had ik liever gezien dat de panden verduurzaamd waren. Hetzelfde geldt voor de eerste woningen aan de Rietstraat. Of de schokbetonschuren. We krijgen er geheid spijt van dat die niet bewaard zijn gebleven. Had ook bijvoorbeeld één authentieke weg bewaard in de Noordoostpolder. De Bomenweg bijvoorbeeld. Om te laten zien hoe het vroeger was. De geasfalteerde wegen in het centrum en bij de Oostenrijkse woningen vind ik ook heel jammer. En het verdwijnen van grote oude bomen. Een boom wordt ouder dan wij ooit kunnen worden. Ik vraag me soms echt af of dat besef er wel is.’
We willen hier een volwassen, levendig gebied zijn.
Ruimte voor cultuur en jongeren
Een polder waar jongeren na hun studie willen terugkeren vraagt om een bruisend cultureel klimaat, vindt Eva. ‘Tributebands doen het hier goed, maar we hebben zélf ook zoveel moois. In het filmhuis waar ik vrijwilliger ben, draaien we elke eerste woensdag van de maand mooie arthousefilms, dat trekt keer op keer zo’n honderd mensen. Er gebeurt hier al van alles, en de samenwerking met de bioscoop in Emmeloord is fantastisch. Het zou fijn zijn als er een structureel cultuurbeleid met subsidies komt. We willen hier een volwassen, levendig gebied zijn.’
tekst: Jet van der Veen – foto’s: Sjors Evers
